Builder.ai Skandalı: "Yapay Zeka" Devrimi Vaadi, Yüzlerce Mühendisin Gizlendiği Bir Aldatmacaya Dönüştü – Milyar Dolarlık Çöküşün Perde Arkası

Yazılım geliştirmede yapay zeka ile devrim yaratmayı vaat eden ve bu vaadiyle Microsoft gibi devlerin de aralarında bulunduğu yatırımcıları ikna etmeyi başaran Builder.ai, milyar dolarlık bir hayal kırıklığına dönüştü. Bir zamanlar 1.5 milyar dolar değerlemeye ulaşan İngiliz startup, makine öğrenimi gibi gösterdiği yoğun insan emeği perdesinin yıkılmasıyla birlikte davalar, kitlesel işten çıkarmalar ve teknoloji endüstrisinin en utanç verici çöküşlerinden biriyle anılmaya başladı.

Builder.ai, bir dizi aldatmacanın ağırlığı altında ezilerek iflas etti. Yazılım geliştirmeyi demokratikleştirme iddiasıyla yola çıkan ve bir dönem sektörün öncüsü olarak görülen şirket, 2023'te Microsoft ve Katar'ın devlet yatırım fonu gibi önemli destekçilerle 1.5 milyar dolarlık bir değere ulaşmıştı. Ancak bu hafta, "yapay zeka destekli" platformunun aslında Hindistan'daki yüzlerce mühendisin manuel emeğine dayandığı ve yöneticilerin yıllarca süren bir finansal sahtekarlığı organize ettiği iddialarının ardından iflas koruma başvurusunda bulundu.

"Natasha" Adlı Sahte Yapay Zeka ve Gizlenen Gerçekler

Sekiz yıl boyunca Builder.ai, "Natasha" adını verdiği yapay zeka sistemini, "tıpkı pizza sipariş eder gibi kolayca" yazılım geliştirebilen tamamen otonom bir araç olarak pazarladı. Ancak, Bloomberg tarafından incelenen şirket içi belgeler ve çalışanların ifadeleri, bu parlak tablonun tam tersini ortaya koydu. Noida ve Bangalore'deki mühendisler, müşterilerin projelerini manuel olarak kodlarken, aynı zamanda yapay zeka tarafından üretilmiş gibi görünen yanıtlar vermeleri yönünde talimat alıyorlardı.

Eski bir Bangalore mühendisi durumu şöyle özetliyor: "Bize kesinlikle konumumuzu belirtmememiz ve Hint İngilizcesi ifadeler kullanmamamız söylendi." Otomasyon yanılsamasını sürdürmek için ekip, güncellemeleri ve iletişimlerini özellikle İngiltere çalışma saatlerine göre ayarlıyordu.

Finansal Sahtekarlık Ağı ve Şişirilmiş Gelirler

Şirketin çöküşü, Nisan 2025'te Bloomberg'in, Hint sosyal medya şirketi VerSe Innovation ile yürütülen bir "round-tripping" (karşılıklı faturalaşma) düzenini ortaya çıkarmasıyla hız kazandı. İddialara göre, 2021'den 2024'e kadar bu iki şirket, aslında hiç verilmeyen hizmetler için milyonlarca dolar tutarında, neredeyse birebir aynı faturalar keserek Builder.ai'nin gelirlerini yapay olarak %300'e varan oranlarda şişirdi. Daha sonra yapılan denetimler, 2024 gelirlerinin yatırımcılara yansıtılan 220 milyon dolarlık projeksiyonun çok altında, sadece 55 milyon dolar olduğunu ortaya koydu. VerSe kurucu ortağı Umang Bedi ise bu iddiaları "tamamen asılsız" olarak nitelendirerek reddetti.

Microsoft'un Yanılgısı ve Yatırımcıların Kaybı

Microsoft'un 2023'te yaptığı 455 milyon dolarlık yatırım ve Builder.ai teknolojisini Azure ile entegre etme planları, şimdi acı bir ders niteliği taşıyor. Bu ortaklık, alacaklılardan Viola Credit'in, şişirilmiş mali tabloları ortaya çıkardıktan sonra Builder.ai'nin hesaplarından 37 milyon doları bloke etmesiyle son buldu. Şirketin kasasında sadece 5 milyon dolarlık kısıtlı bir fon kalmıştı. Startup'ın ayrıca bulut hizmetleri için Amazon'a 85 milyon dolar ve Microsoft'a 30 milyon dolar borcu bulunuyor.

Hukuki Soruşturmalar Derinleşiyor

ABD New York Güney Bölgesi Başsavcılığı, potansiyel menkul kıymetler dolandırıcılığına yönelik genişleyen bir soruşturma kapsamında şirketin mali kayıtlarını ve müşteri listelerini talep etti. Ayrı bir koldan ise ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Builder.ai'nin teknolojik yeteneklerini yatırımcılara yanlış tanıtıp tanıtmadığını inceliyor. Şirket içi Slack yazışmaları, yöneticilerin çalışanları yatırımcı materyallerinde insan emeğinin "görünürlüğünü en aza indirme" yönünde talimat verdiğini gösteriyor.

2022 tarihli bir iç yazışmada, "Konumlandırma, tescilli yapay zekamıza odaklanmalı – insan emeği hikayenin bir parçası değil," ifadeleri yer alıyordu.

"Baş Büyücü"nün Kaçışı ve Sektöre Etkileri

Kendisini "Baş Büyücü" (Chief Wizard) olarak tanıtan kurucu Sachin Dev Duggal, artan zararlar ve baskılar üzerine Şubat 2025'te CEO'luk görevinden istifa ederek Dubai'ye yerleşti. Yerine atanan Manpreet Ratia ise şirketin küresel iş gücünün yaklaşık %80'ini – yani yaklaşık 1.000 çalışanı – işten çıkardığını açıkladı. Bu iflas, ChatGPT'nin 2022'deki çığır açan çıkışından bu yana yaşanan en büyük yapay zeka startup başarısızlığı olarak kayıtlara geçti ve teknoloji sektöründe "AI yıkama" (AI-washing) olarak bilinen, yapay zeka yeteneklerini abartma veya yanıltıcı şekilde sunma uygulamalarına yönelik artan incelemelerin altını çizdi.

Bu olay, yapay zeka alanındaki hızlı büyüme ve büyük beklentilerin, şirketleri gerçekçi olmayan iddialarda bulunmaya ve hatta aldatıcı yollara başvurmaya itebileceğini gösteren çarpıcı bir örnek teşkil ediyor. Yatırımcıların daha dikkatli olması, şirketlerin ise şeffaflık ve dürüstlük ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalması gerektiği bir kez daha acı bir şekilde ortaya çıkmış oldu. Builder.ai'nin çöküşü, yapay zeka endüstrisinin geleceği için önemli dersler barındırıyor.